Asansörler İçin Genel Teknik Bilgiler-1:
1–Asansörün Çalışma Prensibi:
3.1–Elektrikli Asansör sisteminde ,ortada bir makara ve ona bağlı 4-5 halat ile bir tarafında karşı ağırlık-bir tarafında kabin bulunur.Kısaca Kabin üstündeki 4 adet halat , kuyu boyunca yukarı çıkar,ana kasnağa girer ve ana kasnaktan 160 derece açıyla yardımcı kasnağa ve oradan da karşı ağırlığa bağlanır.
3.2–Bir Asansörde ,asansör makinası-motoru dişli kutusunda sonsuz vidayı o da ona bağlı dişliyi çevirir. Dişli dönünce ona bağlı kasnak ve kasnağa bağlı halatlar döner.Kabin yukarı çıkınca ,kasnağın diğer tarafından karşı ağırlık aşağı doğru iner.
2–Asansör Tiplerine Göre Özellikler ve Seçim:
1-Makine Daireli-sonsuz vidalı Asansörler:
1.1–İlk yatırım maliyetleri düşüktür.
1.2–Çatı katında makine dairesi alanı gerekir
1.3–İşletme verimi düşüktür.Bu anlamda kullanılan elektriğin maliyeti yüksektir.
2-Makine Daireli-Dişlisiz vief(vvvf)Motor:
2.1–İlk yatırım maliyeti az yüksek,
2.2–Makine dairesi alanı gerekir,
2.3–Yüksek verimli işletme ve kullanılan elektrik maliyeti düşüktür.
3-Makine Dairesiz-Kuyuda Askıda Dişlisiz veya Makina dairesinde vief(vvvf) Motor:
3.1–İlk yatırım maliyeti az yüksek,
3.2–Makine dairesi alanına ihtiyaç yok,
3.3–Yüksek verimli işletme- kullanılan elektriğin maliyeti düşük
4– Hidrolik Asansörler:
4.1– İlk yatırım maliyeti biraz daha yüksek,
4.2–bodrum kat da kuyu yanında küçük makine dairesi alanına ihtiyaç var,
4.3–Yüksek işletme maliyeti-
4.4–Düşük elektrik maliyeti-makine daireli asansörlere göre %34 daha az verimlidirler.
4.4.1–Enerji sarfiyat aylık 2-2,5 kwh daha fazla
olabilir.
4.5–Kata indirme fonksiyonlu,
4.6–Yumuşak yol alma özelliği
5–Kapı Tiplerine Göre Sınıflandırma:
1–Tam Otomatik Kapı : Kabin kapısı ve kat kapısı; merkezi,teleskopik-merkezi teleskopik)
2–Yarı Otomatik Kapı Kabin kapısı otomatik-Kat kapısı çarpma kapı
2.1–Kabin kapısı tipleri:
1–Kramer(katlanır) kapı……konutlarda
2–Teleskopik kapı………….konut-işyerlerinde
3–Akerdion kapı……………sviçli-işyerlerinde yük taşımak için
6–Tahrik Tiplerine Göre Sınıflandırma:
6.1–Elektrikli Asansörler:
1.1–Makine dairesiz….asansör motoru kuyu içinde
1.2–Makine daireli…Makine dairesi genel olarak çatı katında.
1.3–Elektrikli Asansörlerde Motor Tiplerine Göre Sınıflandırma:
1.3.1–Asansör motoru-Normal-Dişli kutulu motor:
1–Motor verimi % 60 ve ömür 20 yıl
2–Frekans konverter ünitesi ilave edilirse yumuşak yol alma özelliği kazanır ve buna bağlı yumuşak demerajsız bağlı % 30 elektrik tasarrufu sağlanabilir.
1.3.2–Asansör motoru-Normal-Dişli kutusuz-gearless-çok kutuplu motor-% 30 elektrik tasarrufu.
6.2–Hidrolik Asansörler:
1–Avantajları:
1—Makine dairesi ,bodrum katında ve kuyu yanında
2–Düşük malzeme maliyetleri ve bakım ücretleri
3–Teras katına ulaşma imkanı
4–Arıza halinde kabinin kata otomatik olarak gelmesi
5–Hassas kat ayarı (±3mm) ve otomatik seviyeleme
6–Kabinin aşağı inişinde enerji tasarrufu
7–Yüksek taşıma kapasitesi nedeniyle yük asansörü olarak kullanma.
8–Kabinin Sessiz çalışması
9–Darbesiz kalkış ve duruş; Kademesiz hız ayarı
10–Hidrolik asansörlerde verim:%80 ve Hidrolik asansörlerin ömrü 25 yıl.
11–Bodrum kat da tesis edildiği için binaya gelen yükün tabana iletilmesi ile statik hesapların da kolaylık
2–Dezavantajları:
1–Makine dairesinde ses oluşumu
2–Normal elektrikli asansörlere göre daha pahalı.
3–Hidrolik asansörler genellikle yoğun trafiğe cevap veremezler.
4–Kullanılan yağın özellikleri sıcaklık ile değiştiğinden performans asansörün çalışmasında değişiklikleri oluşması.
5–Genel olarak yük asansörü olarak kullanılırlar.
2.1–Hidrolik Asansörlerin Uygulama Alanları
1–2,3,4 duraklı işyeri binaları veya apartmanlar
2–3 kata kadar,küçük hastaneler, klinikler
3–Düşük seyahat mesafeli, 500-5600kg arasında malzeme taşıma kapasiteli
endüstriyel binalar.
4– Hükümet binaları 4 kata kadar.
5– Büyük binaların garaj-otopark asansörleri.
6– Çarşılardaki insan ve servis asansörleri.
7– Özürlü asansörleri.
8– Sahne asansörleri.
2.1.1–Hidrolik Asansörlerin Uygulamasının Uygun Olmayan Alanları:bina içi trafik yoğunluğu nedeniyle hidrolik asansörlerin uygulamasının uygun olmadığı yerler şunlardır:
1. Çok büyük mağazalar.
2. Dört katın üzerindeki hastaneler.
3. Kuyu dibi deliği açılmasının büyük risk olduğu yapılar.
4. Elektrik gücünün pahalı olduğu yerler veya elektrik gücünün sınırlı olduğu
yerler
3–Hidrolik Asansör Ekipmanları ve Markaları:
1–Hidrolik Ünite Markaları:GMW-Beringer-Kleeman-omarlift-morris
4– Hidrolik Asansörle bağlantılı parçalar:
2.1–Supaplar(valf-vana):oluklu veya örgülü bilyeli tip:2”-4”
2.2–Manşon ve dirsekler: 2”-4”
2.3–Susturucu: 2”-3”
2.4–Ayırma subabı
2.5–Yağ Soğutucu:Yağ sıcaklığını yaklaşık olarak 22 C ye kadar düşürür.
2.6–Hidrolik basınç sensörü(basınç algılayıcı):
4–Hidrolik Asansörlerde Makine Dairesinde Ses Problemi ve Bazı Teknik Bilgiler:
1–Hidrolik motor ünitesi sesine karşın-makine dairesi odasında ses yalıtım yapılması gerekir.Bu anlamda makine dairesi tavanının ve duvarların
1–19 cm Ytong veya 19 cm BİMS-8,5 tuğla+2 cm eps strafor+8.5 tuğla ile örülmesi
2-Dış duvar üzerinin içten perlitli sıva ile sıvanması
2-Ses yutucu kauçuk esaslı membran ile kaplanması
4–İmalatçı tavsiyesine bağlı olarakhidrolik olarakMotor yağı olarak Shell Tellus 46 vs. kullanılabilir.
5–Hidrolik Asansörler 1-Kata indirme 2-Yumuşak yol alma ,3- Yukarı doğru ilerlerken Stop butonuna basıldığında aniden darbeli duruş vs özelliklere sahiptirler.
6–Asansör Maliyeti ve Asansör İşletilmesi anlamında, çift hızlı makine daireli asansörlere göre %34 daha verimlidirler .Enerji sarfiyat aylık 2-2,5 kwh civarında olabilir.
7–Villa-Çatı dubleksi vs konut içi asansör uygulamaları için 2-3-4-5-6 kişilik max 15 m seyir mesafeli 0,5 m/s hızlı min 20 cm kuyu dipli alüminyumdan mamul kuyu konstrüksiyonlu hidrolik asansör uygulamaları yapılabilir.
6.3-Monşarj-Servis Asansörleri
1–Kullanım Amacı:Genellikle restoranlarda, hastanelerde, kütüphanelerde, sanayi tesislerinde, ofis binalarında katlar arası malzemelerin ve eşyaların taşınması için kullanılır.
2–Servis-monşarj asansörlerin ile yemek,evrak vs malzemelerin servis edilmesinde kullanılırken,bunların kabinleri için taban alanı 1 m2–derinlikleri 1 m–yükseklikleri 1.20 m alınabilir.Yada firma tarafından belirlenebilir.
3- Servis Asansörlerinde Taşıma kapasiteleri:50 Kg.,100 kg.,200 Kg.,300 kg. aralığındadır.
4– Servis Asansörlerinde Hızlar 0,25-0,40 m/s aralığında olabilir.
5-Kabin Giriş Yönü:İki veya üç farklı yönden kabin girişi mümkündür.
6–Kat Kapıları Çalışma şekli:Dikey yönde hareket eden iki kanatlı veya bir / iki kanatlı çarpma kapı olarak imalatı mümkündür.
7–Tahrik sistemi:Makine grubu yukarıda kuyu üstüne veya aşağıda kuyu yanına yerleştirilebilir.Karşı ağırlıklı ve en az iki halatlı.
8–Kumanda sistemi:
1–Kumanda voltajı 24 Volt
2–Her durakta çağırma ve gönderme fonksiyonu
3–Katlar arası seyir zamanı devam etme süresi ayarlanabilir
4–Kabinin yukarı ve aşağı hareket yönünü gösteren ok sinyal.
5–Her katta kabinin konumunu gösterir optik (görsel) dijital gösterge
6–Motor koruma şalteri gerekli akıma uygun olarak seçilmiş ve pano içine yerleştirilmiştir.
| Kapasite | Hız | Kapı Ölçüleri (mm) | Kabin Ölçüleri (mm) | Kuyu Üst Boşluğu | Kuyu Dibi |
| 50 – 100 | 0,40 m/s | Genişlik 400-600 | Yükseklik 600-800 | Asgari 1200 mm | Asgari 400 mm |
| Yükseklik 600-1000 | Derinlik 500-600 | ||||
| 150-300 | 0,25 m/s | Genişlik 500-1000 | Yükseklik 600-1200 | Asgari 1400 mm | Asgari 400 mm |
| Yükseklik 600-1200 | Derinlik 600-1200 |
İki kat kapısı arasındaki asgari mesafe = 2 x kapı yüksekliği + 290 mm’dir.
6.4– Ev Tipi Kuyu Dipsiz Asansörler
Ev tipi özel asansörlerimiz kuyu dibi ölçüsünde ve son kat yüksekliğinde sıkıntısı olan villalar da işyerlerinde çatı dublekslerinde ve diğer tüm binalarda kullanılabilir.
Geniş kapı ve kabin seçenekleri sayesinde yaşlılar, özürlüler, bebekli aileler tarafından kolaylıkla kullanılabilmektedir.
1–Avantajları
1–Asansör kuyusuna ihtiyaç duymaz.
2–Düşük kuyu dibi ihtiyacı: min. 200mm
3–Düşük son kat yüksekliği: min. 2450mm
4–Makine dairesine ihtiyaç yoktur
5–95/16 AT direktifine uygunluk
6–EN 81-21 yönetmeliğine uygun
7–Otomatik kata getirme ve acil kurtarma sistemi
8–Düşük enerji sarfiyatı: 2-2,5 KWh – ay
9–Sessiz çalışma 45-50 db
10–Kuyu dibi/üstünde teknik elemanı koruyan özel sistem
11–Alüminyum kuyu konstrüksiyonu dahil imalat (opsiyonel)
12–Kolay montaj
3–Asansör Sistem Elemanları:
3.1–Asansör Makinaları:
1–Asansör makinaları dişli kutulu ve dişli kutusuz-dişlisiz ve olarak iki ana gruba ayrılır.
2–Dişlisiz makinalar esas olarak çok düşük devirli(70..150d/dak) bir doğru akım motoru, fren ve tahrik kasnağından oluşur.
2.1–Bunlar 2.0 m/s lik hızların üzerindeki asansörlerde kullanılır.
3–Dişli Kutulu makinalar ise motor, fren, sonsuz vida mekanizması ve tahrik kasnağı veya tamburdan oluşur.
3.1–Bu tip makinalar düşük hızlarda (2.0 m/s ye kadar) kullanılır.
3.2– Dişli Kutulu makinaların parçaları: 1–asenkron elektrik motoru ,2–elastik kaplin , 3–dişli kutusu (sonsuz vida mekanizması) , 4–tahrik kasnağı (askı halatları ile)dır.
3.3– Dişli Kutusunda Sonsuz vida mekanizması kullanma nedenleri şunlardır: 1–sessiz
çalışması 2–küçük hacimde büyük çevrim oranı sağlaması ,3– düşük verimin frenlemeye
yardımcı olması.
3.4–Asansörlerde redüktör-devir düşürücü dişli sistemi olarak, yaygın olarak kullanılan sonsuz vida mekanizmasının dışında planet mekanizmaları da kullanılmaktadır.
4–Asansör motorlarında Tahrik, üç fazlı alternatif akım motorları veya yüksek devirli doğru akım motorları ile sağlanır.
5—Motorlar seçilirken asansörün yük, kalkış momenti ve hız ihtiyacı dikkate alınır. Düşük güçte seçilecek motor,asansörü istene şekilde tahrik edemeyeceği gibi, yüksek güçte seçilecek bir motor da asansörde kabul edilen konforlu ivmelenmenin üstüne çıkarak, rahatsızlık veya sarsıntı yaratır.
6–2,5 m/s üstündeki hızlarda genelde makine dişli grubu kullanılmaz.Bu asansörlerde
doğru akım motorları veya frekans ve voltajları haricen kontrol edilen alternatif akım motorları redüktörsüz olarak tahrik kasnağına bağlanırlar.
6.1–Bu tip motorlarda hız artışı ve düşüşü kontrol altında olduğu için elektromanyetik frenler güvenlik amacına yönelik olarak kullanılırlar. Ancak bir güvenlik devresinin açması durumunda elektromanyetik frenin %125 dolu kabini durdurabilecek güçte olması istenir.
3.1.1–Asansör Motorları:
1.1-Teknik Bilgiler:
1–Tek hızlı asansörler için, Tek devirli üç fazlı alternatif akım motorları kullanılır.Bu tip motorlarla tahrikte yüksek hızların aniden frenlenmesi gerektiğinden frenleme momenti büyüktür.Duruş darbelidir.
1.1– Tek devirli asenkron motorlar, hızı az olan asansörlerde kullanılır.
1.2– 0,75 m/s’den fazla hızlı asansörlerde, özellikle duruş sırasındaki rahatsızlığı azaltmak için, kutup sayısı değişebilen “çift devirli” motor uygulanır.
2– Çift hızlı asansörler için Çift devirli üç fazlı alternatif akım motorları kullanılırlar.Bu motorlar Düşük devire geçildikten sonra durma yapıldığından daha az moment frenlenmektedir.
3–Dişlisiz asansör makina motoru olarak kullanılabilen , doğru akım motorları. Çok düşük bir devirle dönme sağlanabildiğinden frenleme momenti çok küçüktür.
1.2–Durum Analizi:
1–Verimliliklerine göre: asansörler sıralandığında :Tek hızlı elektrikli asansörler<Çift Hızlı elektrikli asansörler
2–Elektrik maliyeti açısından bakıldığında verimlilik azaldıkça elektrik maliyeti artar.
1.3–Asansör Hızlarına Göre Sınıflandırma:
1-Tek hızlı asansörler
2-Çift hızlı asansörler(hız geçişi darbeli-impulsif)
3-Hız kontrollu asansörler(hız geçişi 45 derece eğimli geçişle oluşturulmaktadır)
3.1–DC Motor hız kontrolu
3.2–AC Motor gerilim kontrollu-ACVV-vief
1.4–Asansör Motoru Seçimi Kriterleri:
1.4.1–İmalat Maliyeti Açısından:
1.1–Çift hızlı asansörlerin imalat maliyeti en düşüktür
1.2–Hidrolik asansörlerin imalat maliyeti çift hızlı asansörlerden daha yüksektir.
1.3–Dişlisiz-Frekans inverterli motorların maliyeti artık çift hızlı asansörlere yakındır.
1.4.2–Elektrik Maliyeti Açısından Seçim:
2.1–6 kata kadar olan binalarda asansör motoru olarak makina daireli çift hızlı asansör motoru kullanılabilirken
2.2– 6 kat dan sonra ise elektrik tasarrufu için hız kontrollu asansör motoru kullanmak yada asansör motoruna hız kontrolu eklemek uygun olabilir.
2.3–Elektrik maliyeti açısından hidrolik asansörler,hız kontrollu asansör gibi kabul edilebilir.
1.4.3–İşletme Maliyeti Açısından Seçim:Hidrolik asansörlerin parça maliyetleri yüksek olduğu için, Hidrolik Asansörlerin işletme-bakım maliyeti Elektrikli asansörlerin işletme maliyetine göre daha yüksektir.
1.4.4– Kata Getirme Açısından Seçim:
4.1–Çift hızlı bu asansörlerde freni çekip-tamburu çevirmek suretiyle kabini kata getirmek mümkündür.
4.2–Makine dairesiz-asansör motoru kuyuda olan asansörlerde,çeşitli nedenlerde kabin kat arasında kaldığında kabinin kata gelmesi için mutlaka kata getirici takılması gerekir.
4.2.1–Asansör elektrik kesildiğinde Akülü besleme ile kendiliğinden kata gelir.Ayrıca mekanik kata getiricide olmalıdır.Mekanik getirmede,kat da bir kola bağlı ince çelik kablo(bisiklet fren teli) koruyucu kılıf içinde asansör fren koluna bağlıdır.
4.2.2–Kolu her çekişte kabin-karşı ağırlık dengesine bağlı olarak yavaşça kata gelecek biçimde hareket eder.Birkaç defa kolu çekip bırakarak kabin kata getirilebilir.Kabinin kat da olduğu bir sayaç ile bellidir.
4.3–Hidrolik asansörler ise elektrik kesilmesinde manuel olarak valflerle kata getirilebilir.
1. 5–Genel Seçim Kriterleri:
1–320-480 kg lık 5 kata kadar olan asansörler çift hızlı elektrikli asansör olarak montajı yapılmakta.
2–Çok kişili, 6 kat dan sonra kata giden asansörler 1.6 m/s den daha hızlı olarak seçilmekte ve bunlar asansör makine daireli veya makine dairesiz vief motorlu olarak yapılmakta.
3–630 kg üstü yük asansörleri hidrolik asansör olarak imal edilebilmekte.
4–320-400 kg beyan yüklü küçük asansörler sadece insan taşımak için kullanılır.
5–630kg beyan yüklü orta boy kabinli asansörler insan ve özürlü insan taşıma asansörü olarak kullanılabilir.
7–1000 kg beyan yüklü büyük boy kabinli asansör hem insan hem özürlü hem de sedye-tabut-mobilya taşımak için kullanılabilir.
8–Sınıf3 asansörler hasta taşımak için kullanılırken bunların 1600kg-2000 kgile dispanser ve hasta ihtiyaçları karşılanırken,2500 kg lık kabinli asansörler ile hastaların tibbi bakım cihazlarıyla taşınmasında kullanılır.
9–Servis-monşarj asansörlerin ile yemek,evrak vs malzemelerin servis edilmesinde kullanılırken,bunların kabinleri için taban alanı 1 m2–derinlikleri 1 m–yükseklikleri 1.20 m alınabilir.
1.6–Asansör Motorlarının Sınıflandırılması:
1.6.1–Tek Hızlı-Çift HızlıElektrikli asansör motorları,sonsuz vida(nihayetsiz dişli) ve dişli çarktan oluşan mekanizmaya sahiptir.
1.1–Bu mekanizmada asansör yüküne bağlı olarak motorun dişli çapı-ona bağlı dişli ekseni ile dişli kutusu tabanı arasındaki mesafe artacaktır..
1.6.2–Tahrik makinesinin dönen parçalarının üstünde en az 0,3 m yüksekliğinde bir serbest düşey mesafe(Kasnak ile kuyu tavanı arasında) bulunmalıdır.
1.6.3–Çift Hızlı Elektrikli Asansörlerde Motor Gücü Seçimi:
Aşağıdaki tabloda asansör yüklerine göre Sonsuz dişli ekseni ile Çark(Kasnak) arasındaki mesafe (a) esas alınarak bir sınıflandırma yapılmıştır.
Bu anlamda a mesafesine bağlı kişi sayısı ve motor gücü listesi diş sayısına göre seçilen dişli çark modülleri aşağıdaki gibi alınabilir
a=125 mm…….4 kişi-6,2HP 41 diş……m=5
a=140 mm…….5 kişi-8,2 HP 47 diş……m=5
a=150 mm…….6 kişi-12,5 HP 59 diş……m=5
a=180 mm…….10 kişi-15 HP
1.7–Asansör Motorlarında Hız Kontrolu:
1.7.1–Asansör motorlarında kabin yüküne bağlı olarak artan motor torkunun AC akımın frekansına bağlı olarak ayarlanması işlemini yapan cihazlar hız kontrol cihazlarıdır.Böyle motorlarda hız kontrollu motorlardır.
1.7.2–Burada kullanılan motorlar yine sonsuz vidalı dişli kutulu olabilen motorlar olup ,motor devri motor milinden encoder okunarak-torka(kabin yüküne bağlı) bağlı motor devri geçişi yumuşak bir biçimde sağlanır.
1.7.3– Hız kontrolu olmayan çift hızlı asansör motorlarında devir geçişi kesiklidir.Hız kontrollu-frekans inverterli motorda ise eğimlidir.
1.7.4– hız kontrolu olmayan çift hızlı asansörde ilk harekette çok yüksek akımlar-demeraj akımı çekilirken ,Hız kontrolunda motor ilk harekette çok enerji çekilmez.
1.7.5–Öte yandan hareketi dişli kutusu olmadan direk elektrik motorundan alan asansör motorları da vardır.Bu motorlar yine hız kontrolludur.
1.7.6–Asansör motorlarında tork artırımı için devir düşürülmesi yani motorun frekansı düşürülmelidir.yada torka ihtiyaç yoksa devir yani frekans artmaktadır.Normal 320 kg lık bir asansör motoruna ile vief-hız kontrol eklentilerin ilavesi artı 3000-6000 TL harcamaya ihtiyaç olup , bu motorlar için enkoder ilavesi ve ona uygun pano gerekmektedir.
1.7.7–Hız kontrollu-vvvf motorlu asansörler,normal çift hızlı asansörlere göre % 25-30 arasında enerji tasarrufu sağlamakta olup-konfor düzeyi çift hızlı asansörlere göre daha yüksektir.
1.7.8–Asansör Motorlarında DC-AC Motor Kullanımı:
AC Motor Frekans Kontrollu-VVVF(vief) Asansör motorlarında doğru akım motorları da kullanılabilir ancak doğru akımda voltaj aralığı olmadığında voltaj dalgalanmalarında asansör motoru kilitlenir,oysa alternatif akım motorları 380-420 V arasında dalgalandığından bu sorun yoktur.
1.7.9–Asansörlerde Kabin-Pano Bağlantı Sistemleri:
1–Asansör kontrolu ve simülasyonu konusunda yapılan çalışmalarda, yapay sinir ağları, bulanık mantık, genetik algoritmalar ve kontrol algoritmalarından yararlanılmaktadır. Bu çalışmalarda hedef ; asansör performansını belirleyen ortalama bekleme zamanının azaltılmasıdır.
2–Yapay zeka çalışmaları yardımıyla asansör kontrol sistemlerinin, günümüzdeki asansör sistemlerine göre daha zeki, öğrenme yeteneğine sahip ve bekleme zamanını minimum hale getirecek sistemler olması hedeflenmektedir.
2–Asansör Kontrulunda PLC Kontrol:
2.1–Artık asansör kumanda sistemlerinde PLC Kontrolu ön plana çıkabilmektedir.PLC kontrolu ile uzaktan arızaya müdahale gibi yardımları yanında asansöre kendi firması dışında başka bakımcı firmaların müdahale edememesi gibi asansörde tekelleşmeyi de beraberinde getirebilmektedir.
2.2– PLC Kontrollu bir asansörde Asansör kabininin hızı, motorun hızıyla, motorun hızı ise şebeke frekansıyla bağlantılıdır.Burada Motor, PLC (Programlanabilir Lojik Kontrol Birimi) ve mikro denetleyici tarafindan kontrol edilir. Asansör kabininden gelen bilgiler, kablo yardımıyla PLC’ye gider ve buradaki lojik işlemlerden geçerek mikro denetleyiciye ulaşır. Mikro denetleyici, bu bilgileri değerlendirir ve sıraya koyar.Bu anlamda Asansör kabininin hangi katta duracagı, bu sıralamaya göre belirlenir.
3–İletişim sistemleri:
3.1–İletişim sistemleri, kablolu iletişim ve kablosuz iletişim olmak üzere iki kısıma ayrılabilir.Kablolu iletişimde, iletim ortamı olarak, bakır kablo, koaksiyel kablo ve Fiber optik kablo kullanılır.
3.1.1–Fiber optik kablo, iletim kaybının azlığı ve band genişliğinin büyüklüğüne bağlı olarak kapasitesinin fazlalığı, elektromagnetik olaylardan etkilenmemesi, az yer kaplaması, güvenirliği ve maliyetinin düşüklüğü nedeniyle tercih edilen iletim ortamlarıdır.. Veri iletimi.
3.2–Fiber optik kablo ile iletişim:
1–Fiber optik kablo ile iletişim kablolu iletişim teknikleri arasında yer alan optik iletişim de veri iletimi fiber optik kablo ve alıcı ile yapılır.Veri iletimi için Elektronik ön işlemci ve zamanlayıcı ile desteklenen sürücü devreden gelen bilgi işareti, sistemin kaynağı olan LED veya yarı iletken lazerden sonra fiber optik kabloya iletilir. LED veya lazerin lsınmaya karşı korunması için sıcaklık kontrol devresi ve soğutucu kullanılır.
2–Fiber optik kablodan gelen sinyal, sırasıyla dedektör, düşük gürültülü kuvvetlendirici ve ana kuvvetlendirici de işlenir, filtre edilir ve zamanlayıcı ile kontrol edilen sayısal işlemlerin ardından karar verme devresinde değerlendirilerek bilgi işareti olarak alıcıya ulaşır.
3–Optik iletişim sistemlerinde veri kalitesini etkileyen faktörler, dispersiyon ve zayıflama başlıkları altında toplanır. Dispersiyon, ışık işaretinin, optik fiber boyunca bozulmasıdır. Bu süreç frekans domeninde ise faz gecikmesi ile tanımlanır. Optik haberleşme sistemlerinde dispersiyon, modülasyon frekansı, kullanılan kaynağın dalga boyu ve Fiber optik kablonun uzunluğu gibi faktörlerle değişebilir.
4–Dispersiyon, dalga kılavuzu dispersiyonu, modal dispersiyon ve malzeme dispersiyonu olmak üzere üç ana konuyu içerir. Modal dispersiyon, basamak indisli optik fiberlerde çok önemli iken, yumuşak geçişli optik fiberlerde, grup hızı farklılıkları dengelendiği için çok daha az önem taşır.Malzeme dispersiyonu ise, optik fiberin yapıldığı camın yapısından kaynaklanır.
4.1–Kayıp nedenlerinin ikincisi olan zayıflama, işaret gücünün, optik fiber boyunca azalmasıdır.
4.2–Soğurma (absorbsiyon), saçılma, dalga kılavuzu saçılması, bağlantı ve bükülme
kayıplarının yanı sıra fiber optik kablodan giriş ve çıkışında meydana gelen kuplaj kayıpları da söz konusudur.
4.2.1–Soğurma, ışık enerjisinin ısıya dönüşmesidir. Fiber optik kablolarda oluşan, soğurma mekanizmasında, asal soğurma, yabancı madde soğurması ve atomik bozukluk kayıpları rol oynar.
5–Saçılma kayıpları, camı meydana getiren moleküller arasındaki süreksizliklerden kaynaklanır. Bu anlamda ;elektromagnetik dalganın bu süreksizliklerden saçılmasına Rayleigh saçılması adı verilir.
6–Optik haberleşme sistemlerinde, açılır-kapanır ekler, bir başka ifadeyle konnektorler ile splice olarak isimlendirilen sabit eklerin yapılmaları sırasındaki hatalar nedeniyle meydana gelen kayıp, bağlantı kaybı olarak bilinir.
6.1–Fiber optik kablolarda eklenmesi sırasında, Fiber optik kablolarda çekirdeklerinin karsı karşıya getirilirken, yüzeylerin düzgün olmaması, Fiber optik kabloların eksenlerinde kayma olması ve fiber optik kabloların kırılma indislerinin farklı olması gibi nedenlerden dolayı kayıp meydana gelir.
1.8–İdeal Bir Asansör Motoru İçin:
8.1–En yüksek verime sahip dişli kutusu olan planet dişli redüktör ki verimi %95 çıkar.Oysa sonsuz vidalı değil dişli kutularında mekanik verim % 65 civarındadır.
8.2–Motor olarak DC veya AC motor kullanılabilir.DC Motor kullanılmasına karşısında voltaj dalgalanmasına karşı çözümü olarak panoya gelen AC akımı panoda DC çevrilmekte ve çevrilen DC akım DC Motora verilmekte.Buna karşın DC motorlar yaklaşık 10 yıldır kullanılmamakta.
8.3–Yada alternatif akım motor(senkron yada asenkron olabilir) kullanılabilir.
1.9–Asansör Sistemlerinde Elektrik Enerjisi Tasarrufu:
1–10 kişilik insan asansörlerinde motor güçlerinin değişimi:
Redüktörlü eski tip asansörlerde …….7.5 kw
Çift hızlı-invertörlü asansörlerde……..5 kw
Makine dairesiz-invertörlü………….3-4 kw
1.10–Uzay Asansörü
1—Uzay asansörü bir hayal değil.Dünyadan uzayaın sınırında bulunan bir kargo istasyonuna sürekli malzeme ve insan taşımak için iyi bir yol olabilir.
2—Dünyanın artan nufusunun getirdiği sorunlar ancak uzaya açılınırsa daha iyi bir çizgide sağlıklı olarak çözümlenebilir.Gelecekte besinler dikey(çok katlı) seralarda suyun içinde yetiştirilecek.Bu seralar hem dünyanın hemde uzayda bulunanları besleyebilecek. Enerji kaynağının yerinide sınırsız ve sürekli enerjiler alacak.Ve uzay bizim kendisini keşfetmemizi bekliyor.
3–Califonia’da bulunan Mojave Askeri Hava Üssü’nde yapılan deneyde Lazer desekli robot tırmanıcı ile bir kabloyu saniyede3.9 metre hızla yukarı taşıyabilen LaserMotive şirketi, NASA’nın bu uzay asansörü projesi için ayırdığı 2 milyon dolar ödülün 900.000 dolarını almayı başardı. Bu hızla hareket ederek Uluslararası Uzay İstasyonu’una (ISS) 25 saatte varılabiliyor.
4–Tanınmış bilim-kurgu yazarı Arthur C.Clarke, “uzay merdiveni, insanlar gülmeyi bıraktıktan 10 yıl sonra gerçek olacak” demişti. Anlaşılan NASA işin ciddiyetinin farkında, ve 2 milyon dolar da pek gülünecek bir rakam değil.
5–Uzay merdiveni projesini gerçekleştirebilmek için, Ekvator yakınında bir noktadan uzaya, diğer ucunda bir karşı ağırlık bulunan bir kablo uzatmak gerekiyor. Dünya’nın dönüşü ile ortaya çıkan satrifüj kuvveti kabloyu gergin tutacak ve bu kabloya tutunarak yükselecek olan robot, yörünge ile yer arasında malzeme taşıyabilecek. Asansörün geliştirmesi milyarlarca dolara mal olacak, fakat bu sayede her seferinde yörüngeye bir roket fırlatmak da gerekmeyecek.
6–LaserMotive şirketinin robotu bu hızı kablosuz güç kaynağı ile yakalıyor, yerde konuşlanmış bir kızılötesi lazerle güneş pillerinden aldığı enerji ile çalışıyor.
7–NASA’nın bu proje için ayırdığı ödülden kalan 1.1 milyon dolar ise tırmanma hızını saniyede 5 metreye ulaştırabilen şirkete ödenecek.
8–Uzay yolculuğunda, Rusya ve ABD’nin arkasında kalan Japonya, arayı kapatmak için bir mekiği uzaya göndermekten 100 kat daha ucuz ve 100 kat daha az enerji tüketen bir yol buldu: Uzay asansörü.
9–Tokyo Üniversitesi’nin 10 milyar dolarlık projesinin başında ise bir Türk bilim adamı var. Doç. Serkan Anılır liderliğindeki 58 uzmanın önündeki en büyük engel ise, asansörü taşıyacak kadar güçlü bir kablo üretmek.
10–36 bin kilometrelik kablonun, çelikten 180 kat sağlam, bugüne kadar insanlığın ürettiği en dayanıklı fiber-karbon alaşımı kablodan 4 kat daha güçlü olması gerekiyor.
11–Cambridge Üniversitesi çelikten 100 kat güçlü bir kablo üretti. Fizikçi Anılır ve ekibi, şimdi bu kabloyu daha da geliştirmeye çalışıyor. Japonya, asansörü uzaydaki uydu ağını desteklemek ve uzay istasyonlarına yük ve insan taşımak için kullanacak.
12–Asansör gelecekte uzay turistlerini de yörüngedeki bir otele taşıyacak. Almanya’da doğan Anılır 2001’de NASA astronot programını bitirdi. 2004’te Türkiye’nin ilk astronot adayı oldu. Yale ve Cambridge’de dersler verdi.
Bir Cevap Yazın